Kimyasal Gübreler
Yapay gübreler, katı ve sıvı halde bulunan kimyasal maddelerdir. Ekilen bitkinin türüne ve toprağın yapısına göre ihtiyaç duyulan azot, fosfor ve potasyum miktarı hesaplanarak ilave edilir. İçerdiği minerallere göre, azotlu, potasyumlu, fosforlu ve kompoze olarak çeşitlendirilir.
Azotlu gübreler
Azotlu gübreler daha çok amonyum ve nitrat tuzları halinde kullanılır. Bitkinin gelişmesini ve olgunlaşmasını hızlandırır. Alınan ürünün kalitesini ve verimini artırır. Amonyak, amonyum nitrat ve üre en çok kullanılan azotlu gübrelerdir.
Fosfatlı gübreler
Fosfatlı gübre olarak genellikle fosfat asidinin kalsiyum tuzları kullanılır. Bitkilerin kök oluşumunu ve kök büyümesini sağlayarak olgunlaşmasını kolaylaştıran gübrelerdir. Doğal fosfatlara sülfat aside eklenerek oluşturulan süper fosfatlar ve azot, fosfor bakımından zengin amonyum fosfat en fazla tercih edilen fosfatlı gübrelerdir.
Potasyumlu gübreler
Potasyumlu gübreler, suda çözünen gübre çeşitlerindendir. İçerdiği potasyum tuzları gübre olarak kullanılır. Bitkinin dayanıklılığını ve mahsulün kalitesini yükselten gübrelerdir. Bitkilerin kükürt ihtiyacını da karşılayan potasyum sülfat ve suda kolay erime özelliğine sahip potasyum nitrat en çok kullanılan potasyumlu gübrelerdir.
Kompoze gübreler
Kompoze gübreler, iki veya daha çok besin maddesi taşıyan gübrelerdir. Kompoze gübreler içerdiği azot, fosfat ve potasyum oranına göre adlandırılır. Bu gübrenin kullanımı toprak analizi yapıldıktan sonra ihtiyaca göre kullanıldığında daha ekonomik ve kullanım kolaylığı sağlamaktadır.
Gübre Ne Zaman Atılır?
Gübre verme zamanı tohumun çimlenmesi esnasında toprakta eksik bulunan besin maddesine göre belirlenmelidir. Genel olarak iklim ve toprağın türüne göre gübre çeşitleri ve kullanım zamanları değişiklik gösterir. Organik gübrelerin toprağa sonbaharda verilmesi daha uygundur. Yapay gübreler besinleri tekli ve çoklu olarak içerdikleri için ekim sırasında ya da hemen sonrasında uygulanmalıdır. Daha erken verilmesi durumunda zamanla toprakta kaybolabilmektedir. Geç verilmesi durumunda gübre toprakta kalacağı için bitki besin maddelerinden yararlanamamaktadır. Yapay gübre çeşitlerine göre gübre zamanı değişiklik gösterir. Fosfat ve potasyumlu gübreler tarla bitkilerinde ekimden, meyve ağaçlarında ise sürgünden hemen sonra kullanılır. Gübre programı bitkinin ihtiyaç duyduğu dönem ve verilecek gübrenin kaybolma riski düşünülerek azot, fosfat ve potasyum için değişik dönemler seçilmelidir. Yılın ilk gübrelemesinde önerilen fosfatlı ve potasyumlu gübrelerin tamamı, azotlu gübrenin ise yarısı verilmelidir. Azotun diğer yarısı iki ya da üç ay sonra sulamadan hemen önce toprak karıştırılarak uygulanmalıdır.